Jesień życia – tak przyjęło się nazywać okres starości. W teorii senior ma wtedy czas na realizowanie swoich pasji, odwiedzanie bliższych i dalszych znajomych, dbałość o swoje zdrowie. A jak to wygląda w praktyce? Cóż, nie zawsze jest tak kolorowo. Okazuje się bowiem, że seniorzy nie zawsze dobrze przechodzą przez okres starości. I mowa tutaj nie tylko o stanie fizycznym, o kłopotach ze zdrowiem, wynikających ze starzenia się organizmu. Większe spustoszenie częściej sieje psychika seniora, która nie potrafi zaakceptować upływającego czasu. I zamiast cieszyć się tym, co jest tu i teraz, starsze osoby często popadają w depresję, a jeszcze częściej sięgają po używki. Tak, okazuje się, że narkotyki, leki czy alkohol to częste przyczyny uzależnień starszych osób na całym świecie. Uzależnień, które stopniowo zabijają. A co najgorsze, z racji na wiek, ich objawy są często mylone z typowymi dla chorób podeszłego wieku.
Dlaczego seniorzy wpadają w nałóg?
Zawsze ciężko jest odpowiedzieć na takie pytanie, bez względu czy mowa o osobach młodszych czy starszych. Jednak podstawowy problem zawsze tkwi w ludzkiej psychice. Seniorzy, którzy do tej pory byli osobami aktywnymi zawodowo, nagle czują się odstawieni na boczny tor. Mają wrażenie, że nie są już nikomu potrzebni, rodzina nie ma dla nich czasu, przyjaciele stopniowo odchodzą z tego świata. Takie spojrzenie na świat nie nastraja pozytywnie, nic więc dziwnego, że postanawiają sobie umilić czas na emeryturze kieliszkiem czy dwoma. Niestety, tak właśnie się zaczyna. Koniczek po obiadku, piwko do kolacji – i powoli, niezauważalnie nawet dla nich samych wpadają w alkoholizm. Wiele osobom ten nałóg kojarzy się z bezdomnymi, z osobami zaniedbanymi. Nie zawsze tak jest. Z pewnością w najbliższym otoczeniu znajdziemy niejedną osobę, która ma problem alkoholowy, mimo że na pierwszy rzut oka nic nie widać. Jeśli chodzi o uzależnienie od leków, to tutaj sytuacja jest jeszcze prostsza. Osoby starsze często skarżą się na różnego rodzaju bóle. Lekarz rozumie i przepisuje odpowiednie dawki leków uśmierzających ból. Senior odczuwa ulgę, więc zaczyna kojarzyć tabletki z poprawą swojego stanu. I tak zaczyna się błędne koło, które kończy się właśnie uzależnieniem. I wcale nie muszą to być silne środki – często starsze osoby uzależniają się nawet od dostępnych bez recepty środków przeciwbólowych.
Zdarzają się też sytuacje, kiedy seniorzy próbują w specyficzny sposób cofnąć czas – wrócić do lat młodzieńczych, kiedy impreza goniła imprezę. I już mamy kolejny powód, dla którego tak łatwo wpaść im w uzależnienie.
Zbyt późna diagnoza
Największym problemem jest fakt, że osoby starsze kojarzone są ze słabym zdrowiem. Jeśli więc ktoś zaobserwuje problemy z widzeniem, z zachowaniem równowagi, to absolutnie początkowo nie skojarzy tego z objawami uzależnienia, ale przypisze je chorobom wieku starczego. I nie ma się co dziwić, ponieważ w dalszym ciągu do ludzi nie dociera, że seniorzy mogą wpaść w uzależnienie. Z drugiej strony to, że osoby starsze często są pozostawiane same sobie, sprzyja rozwojowi uzależnienie. Po prostu nikt tego nie zauważa, bo rzadko odwiedza babcię czy dziadka. A tu niestety trzeba działać jak najszybciej.
Senior potrzebuje wsparcia
Nawet jeśli sam uważa, że go nie potrzebuje, to tak naprawdę chce, aby ktoś się nim zainteresował, wpadł porozmawiać, poświęcił mu czas. Dlatego tak doceniana jest opiekunka dla osoby starszej. Taka osoba, spędzając z podopiecznym dużo czasu, jest w stanie dostrzec niepojące objawy i zasygnalizować je rodzinie. Tylko co dalej? Jak zareagować na uzależnienie u starszej osoby? Przede wszystkim nie można reagować agresywnie. Pod żadnym pozorem nie wolno krzyczeć, szantażować, wyzywać. Starsi ludzie mają swój rozum i nie wolno z nimi postępować jak z niedoświadczonymi dziećmi, którym wystarczy czegoś zakazać pod groźbą kary. W sytuacji kiedy zaczynamy podejrzewać, że senior może mieć problem z uzależnieniem od alkoholu czy leków, trzeba spokojnie porozmawiać. Dowiedzieć się, w czym tkwi problem, a przynajmniej spróbować się dowiedzieć. Jasne jest, że nie obejdzie się bez wizyty u specjalisty, ponieważ z uzależnienia samodzielnie jest bardzo ciężko wyjść. Na szczęście są terapie odwykowe, które mogą pomóc starszym osobom – pod warunkiem, że wyrażą one na to zgodę. Tutaj bardzo ważną rolą odgrywa rodzina. To właśnie jej członkowie mogą wpłynąć na osobę w podeszłym wieku, aby rozpoczęła walkę z uzależnieniem. Nie jest to zadanie łatwe, ale nie jest również niemożliwe.
Jak uniknąć uzależnienia?
Wszystko jest dla ludzi, nie wolno popadać ze skrajności w skrajność. Jednak jeśli mamy w swojej rodzinie starszą osobę, warto poświęcać jej więcej uwagi. W codziennym biegu często o tym zapominamy, brakuje nam czasu. Powinniśmy jednak go wygospodarować albo zatrudnić kogoś, kto za nas będzie doglądał seniora. Dzięki temu mamy pewność, że jest ona pod kontrolą i w razie niepokojących objawów możemy szybko interweniować. To z kolei może nawet uratować życie bliskiej nam osobie, ponieważ nie trzeba chyba nikomu tłumaczyć, że bagatelizowane uzależnienie może skończyć się śmiercią.
